Na onze prachtige excursie van afgelopen mei naar Mechelen nodigen De Geschied- en Heemkundige Kring “Het Land van Thorn”, de Kring Weert van het Koninklijk L.G.O.G. en de Aldenborgh u met veel genoegen uit voor een nieuwe excursie. Ook deze keer ligt ons reisdoel in België, namelijk in Haspengouw, Belgisch Limburg. De bestemming van onze excursie is Sint Truiden. De excursie plaats vindt op zaterdag 20 september 2025.
De excursie kent in dubbel opzicht een bijzonder tintje. Weert heeft namelijk een jarenlange jumelage gehad met de stad Sint Truiden, begonnen in 1981, én Josephus Bernardus Martinus Rubens, de stamvader van de bekende en invloedrijke Thorner familie van landgoed Hagenbroek, is afkomstig uit Sint-Truiden.
In de ochtend zullen we, na te hebben genoten van koffie/thee en gebak, onder leiding van deskundige gidsen, een bezoek brengen aan de prachtige Onze-Lieve-Vrouwekerk en het stadhuis. In de namiddag leiden de gidsen ons langs de voornaamste bezienswaardigheden van het historische centrum. Na afloop hebt u de gelegenheid om onder het genot van een Wilderen Goud of een ander drankje van uw keuze nog even te vertoeven in deze gezellige stad.
Sint Trudo
Sint Trudo
Er zijn weinig steden waarvan het ontstaan en de vroege ontwikkeling zo goed kunnen gevolgd worden als Sint-Truiden. De naam zelf verraadt de oorsprong. Sint-Truiden, dat is Trudo, de Frankische edelman die rond 650 een kerk en klooster bouwde op een kleine verhevenheid naar het noorden toe, waar de Cicindria aan de linkerzijde door een breed dal vloeide. De kleine gemeenschap werd een welvarende abdij die tot het einde van de achttiende eeuw het wel en wee van de stad zou meemaken. Rond de abdij is al snel een nederzetting gegroeid, maar een echte stroomversnelling kwam er in de elfde eeuw. De bedevaarten naar het graf van Sint-Trudo brachten niet alleen rijkdom voor de abdij maar ook welvaart voor de velen die buiten de landbouw werk zochten.
In die periode bouwde abt Adelardus zijn grote abdijkerk. De toren en de overblijfselen van de crypte geven nog een beeld van de honderd meter lange kerk. De abdijgebouwen blijven getuigen van de kracht en de uitstraling van Trudo’s stichting. Adelardus (ver)bouwde de Onze-Lieve-Vrouwekerk en bouwde ook de Sint-Gangulfuskerk. Onder dezelfde abt – de abt was medeheer naast de bisschop van Metz – werd Sint-Truiden omgord met een aarden wal, een houten palissade en versterkte toegangspoorten. Terecht omschrijven officiële documenten uit die tijd Sint-Truiden als oppidum, versterkte stad. De nederzetting bij de abdij was een stad geworden.
Sint-Truiden als oppidum, versterkte stad.
Omwalling
In 1129 werd de eerste omwalling vervangen door een stenen vestingmuur, die werd uitgebouwd tot een indrukwekkende gordel van poorten en torens. Na de ontmanteling in 1675 en de afbraak van de overblijvende muren bleef het tracé bewaard in het stadspark en de vesten. Van de Brustempoort bleef een nog omvangrijk ondergronds gedeelte bewaard. De groei en bloei van de middeleeuwse stad werd sterk in de hand gewerkt door de lakennijverheid en de verre handel. Sint-Truidense handelaars trokken naar Engeland, naar de jaarmarkten van Champagne, naar talrijke steden in het Duitse rijk.
De Grote Markt
blijft de belangrijkste getuige van de plaatselijke handel. Vanuit het kerkplein van de abdij werd een steeds grotere ruimte ingeruimd voor talrijke marktactiviteiten. Middenin, op de scheidingslijn van het district van de abt en dat van de prins-bisschop van Luik werd een hal gebouwd. Later, in de achttiende eeuw, werd boven de hal en rond de hallentoren het stadhuis gebouwd. Met werd dat het uithangbord van de stad.
De Grote Markt met de abdijtoren en de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Sint Truiden.
Dertien stielen
De economische en sociale activiteiten in de stad werden georganiseerd in dertien ambachten. Binnen het land van Luik bevochten zij mede de deelname van de steden in het staatsbestuur en in eigen stad verwierven ze de democratische controle over het stedelijk bestuur. Na de vijftiende eeuw trad er een stilstand op die voortduurde tot in de 19de eeuw. Wel werd er vooral in de achttiende eeuw werk gemaakt van de verfraaiing van kloostergebouwen en burgerhuizen.
Fruitteelt
Na 1830 werden de leegstaande kloostergebouwen de nieuwe huisvesting van congregaties, die van Sint-Truiden een uitgesproken onderwijs- en verzorgingscentrum maakten. Blijvend was de marktfunctie in een uitermate vruchtbare landbouwstreek. De fruitteelt vanaf het einde van de negentiende eeuw zou daaraan heel eigen kenmerken geven.
Oude ommuring Sint Truiden.
Het is opvallend dat de eerste nieuwe straten en wijken er pas kwamen bij het begin van de 20ste eeuw. Maar vanaf dan veranderde er steeds meer en in steeds snellere mate. Zelfs de uit de middeleeuwen stammende gemeentegrenzen werden doorbroken. Daardoor kwamen gemeenten met een eigen eeuwenoude geschiedenis bij mekaar terecht. In Zepperen ging de jonge Trudo zijn bisschop opzoeken. In Brustem bouwden de graven van Loon een burcht tegen Sint-Truiden. Duras herinnert aan de plaatselijke graven die zich vaak mengden in de conflicten rond abdij en stad. Een middeleeuwse stad en veertien historische gemeenten vormen nu een prachtige staalkaart van oude tradities én moderne activiteiten in het vruchtbare land van Haspengouw.
Programma
|
07.45 uur: |
Vertrek vanuit Weert, Sint Jozefskerkplein 3, Keent |
|
08.15 uur: |
Vertrek vanuit Thorn, parkeerplaats sportpark Ter Koel, Ittervoorterweg 51 |
|
09.30 uur: |
Aankomst Sint Truiden, ‘t Veilinghuis, Tongersesteenweg 150-152; koffie en gebak |
|
10.30 uur: |
Aankomst Naamsevest/Luikerstraat. Van hieruit wandelen wij met onze gidsen naar de Grote Markt in het centrum. |
|
10.45 uur: |
Bezoek aan Sint-Lieve-Vrouwekerk en Stadhuis onder leiding van gidsen. |
|
12.30 uur: |
Einde bezoek. Gelegenheid tot lunchen. |
|
14.00 uur: |
Rondleiding met gidsen in het historische centrum van de stad; start bij het stadhuis. |
|
15.30-15.45 uur: |
Einde rondleiding. Gelegenheid tot het nuttigen van een drankje/hapje in het centrum. |
|
17.00 uur: |
Vertrek vanaf Naamsevest naar Thorn en Weert |
*Genoemde tijden zijn bij benadering.
Deelname
Deelnemers die lid zijn de GHK “Het Land van Thorn”, het LGOG of vriend van de Aldenborgh betalen een bedrag van € 45,00. Niet-leden betalen € 50,00. De Museumjaarkaart is dit keer niet geldig.
In de deelnemersbijdrage zijn begrepen:
- de kosten van de bus
- koffie/thee met gebak
- bezoek en rondleiding Onze-Lieve-Vrouwekerk en stadhuis
- historische rondleiding met gidsen
- fooi voor de chauffeur
De aanmelding voor deelname aan de excursie dient te geschieden op één adres en wel bij de penningmeester van de G.H.K. “Het Land van Thorn” door overschrijving van het deelnamebedrag op bankrekening NL75 RABO 0151 0192 66 ten name van Geschied- en Heemkundige Kring “Het Land van Thorn”.
Uw betaling geldt als aanmelding. U dient bij de omschrijving duidelijk te vermelden:
1) Na(a)m(en) van de deelnemer(s)
2) Sint Truiden
3) Uw opstapplaats
U krijgt geen bevestiging van uw betaling/aanmelding. Zonder tegenbericht gaat de excursie door!
Er zijn voor deze excursie 50 plaatsen beschikbaar. Bij overboeking hanteren we de volgorde van aanmelding. Gezien de te verwachten belangstelling is aanmelding per omgaande aan te bevelen. Doe het dus liever vandaag dan morgen, maar in elk geval vóór 5 september 2025.
Indien u na aanmelding/betaling om de een of andere reden alsnog moet afzien van deelname en indien de organisatie geen deelnemers op de wachtlijst heeft staan, dient u zelf voor vervanging te zorgen. Teruggave van de deelnemersbijdrage is niet van toepassing.
We hopen op veel deelnemers en wensen iedereen alvast een interessante en boeiende excursie.
Namens het bestuur van de Kring Weert van het LGOG en de Aldenborgh.
Met vriendelijke groet,
Peter Korten Paul Lammeretz
Voorzitter Secretaris
